Sinds een aantal maanden verzamel ik de KLM huisjes die je tijdens business vluchten ontvangt als cadeautje van de luchtvaartmaatschappij. Mijn wens was om één KLM huisje te hebben en inmiddels begint mijn verzameling zich al aardig uit te breiden tot een speciale vitrinekast en speciale edities van huisjes. Omdat ik veel leuke reacties kreeg toen ik mijn (nieuwe) vitrinekast op mijn Instagram liet zien, leek het me wel leuk om wat meer te vertellen over de KLM huisjes en mijn verzameling.
KLM huisjes
Een KLM huisje is een miniatuur replica van een bekend historisch huis of monument in Nederland (lees: op huisje 85 na), waarvan de meeste gebouwen zich in Amsterdam bevinden. Al meer dan zestig jaar zijn de KLM huisjes collectors items. Geliefd en verzameld door velen. In totaal zijn er 102 verschillende huisjes door KLM uitgegeven. Dit aantal is gelijk aan de leeftijd van de luchtvaartmaatschappij. De Delfts Blauwe miniatuurhuisjes worden sinds 1952 traditiegetrouw uitgedeeld aan de passagiers van de business class. De passagier mag aan het einde van de vlucht zelf een exemplaar kiezen uit een aantal KLM huisjes die aan boord zijn van het vliegtuig.
Tot 1994 was de productie van de huisjes onregelmatig. Ter ere van haar 75ste verjaardag, besloot KLM om in één keer vijftien extra huisjes te introduceren. Met deze vijftien extra huisjes, kwam het totale aantal KLM huisjes op 75 te staan. Sindsdien wordt er elk jaar een nieuw huisje geïntroduceerd op 7 oktober – de verjaardag van de KLM. Inmiddels zijn er 102 gewone KLM huisjes en een aantal specials die voor een speciale gelegenheden zijn uitgebracht. Er worden jaarlijks maar liefst 800.000 KLM huisjes geproduceerd en uitgedeeld. Ze zijn dus zeker speciaal en heel leuk om te verzamelen, maar niet uiterst zeldzaam. Op de specials na, die vaak in gelimiteerde aantallen worden geproduceerd en daardoor ook meer waard zijn dan de gewone huisjes.
Genummerd
Alle KLM huisjes zijn genummerd. Op de huidige KLM huisjes vind je zowel op de achter- als de onderzijde een nummer. Sinds een aantal jaar is ook het productie jaartal op de onderzijde terug te vinden. Er is een handige app waarin je kunt zien welke huisjes er allemaal zijn en waar je ze kunt vinden in Nederland. Tevens kun je in de app opslaan welke huisjes je al hebt verzameld. De app heeft een handige functie waarbij je met de app een foto kunt maken, waarna de app zelf aan geeft om welk nummer KLM huisje het gaat. Mocht je dus twijfelen over het nummer van een huisje, kijk dan zeker eens in de app. Er zijn huisjes die veel op elkaar lijken, maar ze zijn echt allemaal verschillend.
Specials
De afgelopen jaren zijn er een aantal specials uitgebracht, vaak in een zeer gelimiteerde uitgave en alleen aan specifieke personen. Deze specials zijn vanzelfsprekend veel meer waard dan de standaard KLM huisjes. Een voorbeeld van een special is het Paleis op de Dam. Deze is in verschillende varianten en vanwege diverse gelegenheden geïntroduceerd. De bekendste vorm is het paleis dat in bepaalde periodes als cadeau werd uitgedeeld aan pasgetrouwde bruidsparen die met KLM op huwelijksreis gingen. Tevens werd het Paleis op de Dam uitgedeeld op 30 april 2013, de dag dat Koning Willem-Alexander werd ingehuldigd. De opvolger van dit bijzondere huwelijkscadeau aan boord van een vlucht is De Waag in Gouda geworden.
Hier zijn veel details over te vinden en er zijn verschillende uitgaven van beide specials, dit is voor mijn blogpost echter iets te uitgebreid en niet zo relevant wanneer je gewoon iets meer wilt weten over de KLM huisjes in het algemeen. Er zullen dus best wat Paleizen op de Dam en Wagen in omloop zijn.
Een ander zeer geliefde special is het Frans Hals Museum. Dit huisje kreeg je in 1962 alleen onder bepaalde voorwaarden en er zijn er maar heel weinig van gemaakt. Dit geldt ook voor de KLM Pagode, die alleen werd uitgedeeld aan het reisgezelschap op een specifieke vlucht. Een droom om deze huisjes ‘per ongeluk’ bij de kringloop tegen te komen voor een paar euro. Zeg nooit nooit.
Hoe zijn de KLM huisjes ontstaan?
In de jaren 50 besloot de KLM dat ze graag een klein cadeautje aan haar passagiers wilde meegeven. ‘Gewoon’ een cadeautje geven was echter niet zomaar toegestaan, omdat hiermee een ‘oneerlijke’ concurrentie met andere luchtvaartmaatschappijen zou worden gevoerd. KLM bedacht daarom het briljante idee om de Delfts Blauwe miniatuurhuisjes met drank te vullen. Er bestaat namelijk nergens een wet die omschrijft hoe drank aan boord van een vliegtuig geserveerd dient te worden. Daarom werden de KLM huisjes gevuld met likeur (lees: inmiddels jenever) en vonden ze op die manier toch een mooie manier om een cadeautje te kunnen geven aan de passagiers. Deze traditie wordt tot op de dag van vandaag gehandhaafd en de KLM huisjes zijn inmiddels geliefd bij velen. Ze zijn ook ontzettend leuk, kan ik uit eigen ervaring vertellen.
Bols en vintage KLM huisjes
Sinds de jaren tachtig worden de KLM huisjes gevuld met jenever van Bols. Voorheen werden de huisjes gevuld met likeur van Rynbende of Henkes. Op vintage KLM huisjes zie je daarom ook vaak stickers van Rynbende of Henkes, met daarop het soort likeur dat in het huisje zit (lees: of gezeten heeft).
Vintage KLM huisjes hebben vaak een iets ander formaat en de kleuren zijn overduidelijk anders. Het keramiek is witter en het blauw heeft een andere tint. De vintage huisjes werden veelal gemaakt door Royal Goedewaagen. Dit is sinds 1995 niet meer het geval, daar is nogal wat heisa over geweest tussen Bols en Goedewaagen (naar het schijnt). Daar is op deze website meer over te vinden. Op de foto’s hieronder zie je huisje nummer 15, een vintage variant en nieuwere variant. De nieuwe huisjes zijn wat geliger van kleur en de blauwe kleur heeft een donkerdere tint. Er lijkt ook een andere mal gebruikt te zijn, want het vintage huisje is duidelijk iets kleiner.
Zo zijn er een heleboel verschillende varianten van huisjes. Wanneer je alle merken likeur, producenten en verschillende jaartallen gaat onderscheiden. Er zijn verzamelaars die op die manier honderden huisjes hebben gespaard, van alle varianten en soorten die er maar zijn. Dat ambieer ik zelf niet, maar vind het wel fascinerend. Per toeval heb ik huisje 15 twee keer: een nieuwe en een vintage variant.
Naar het schijnt worden tegenwoordig de huisjes in Thailand geproduceerd, omdat daar de productiekosten lager zijn. Het is al lang niet meer zo dat Delfts Blauw alleen nog maar in Nederland wordt gemaakt.
Asbakjes
Toen de KLM in de jaren 60 begon met het uitdelen van de met likeur gevulde huisjes, zorgde dit voor problemen tijdens vluchten naar het Midden-Oosten. Hier is immers de alcoholwetgeving anders, waardoor er toen werd besloten om bepaalde KLM huisjes ook in asbak vorm uit te brengen. Deze huisjes zijn open aan de achterzijde, waardoor je er een sigaret in kunt leggen. Een leuk detail is de rook die dan door het miniatuur schoorsteentje omhoog komt. Zelf heb ik nog geen asbak KLM huisje in mijn bezit, maar ik vind ze wel erg leuk. Er zijn zo’n vijftien KLM huisjes die ook als asbak zijn uitgebracht. Deze zijn net iets specialer dan de gewone KLM huisjes en geliefd onder verzamelaars. Misschien komt er ooit eentje op mijn pad, dat zou leuk zijn.
Gevuld of niet gevuld
Er worden ook huisjes geproduceerd zonder jenever. Deze gaan mee met vluchten naar landen waar de wetgeving rondom alcohol anders is, zoals bijvoorbeeld het Midden-Oosten. Er wordt door handelaren en verzamelaars vaak onderscheid gemaakt in waarde tussen lege gesealde huisjes, volle gesealde huisjes, lege huisjes zonder seal en alle andere opties. Zelf heb ik van alles wel wat in mijn verzameling en het maakt me niet zoveel uit of een huisje wel of niet geseald / vol is. Ik vind het gewoon leuk om zoveel mogelijk huisjes te verzamelen.
Wat kost een KLM huisje?
KLM huisjes zijn cadeautjes die gratis worden uitgedeeld aan mensen die business class vliegen. Je zou kunnen zeggen dat het onderdeel is van de (kostbare) vlucht. Er zijn vliegers die de KLM huisjes zelf sparen, er zijn ook mensen die ze verkopen of weggeven. Op Marktplaats en Catawiki vind je een heleboel KLM huisjes. Er zijn handelaren en webshops die van de huisjes een echt verdienmodel hebben gemaakt. Er zijn webshops waar je €25,00 voor één huisje betaald. Zelf koop ik ze eigenlijk nooit voor meer dan €8,00 per stuk. Tenzij een special natuurlijk.
Er wordt qua prijs onderscheid gemaakt – zoals ik al zei – tussen gevulde en niet gevulde huisjes. Daarnaast zijn er huisjes die groter zijn dan andere huisjes, waardoor deze ook vaak iets duurder zijn. Bijvoorbeeld €10,00 voor een ‘gewoon’ huisje en €15,00 voor een huisje dat net iets groter is. Beetje lastig uit te leggen, hieronder zie je een aantal huisjes en is zichtbaar hoeveel het in volume scheelt. De huisjes links- en rechtsbuiten zijn duidelijk kleiner dan het tweede huisje van rechts.
Het nieuwste huisje
Het nieuwste huisje wordt de eerste maanden voor veel geld aangeboden, later zakt de prijs weer omdat het minder speciaal wordt. In oktober stond er een exemplaar van huisje nummer 102 voor 275 euro op Marktplaats. Inmiddels kosten ze nog ‘maar’ 50 euro. Over een aantal maanden zal de prijs nog minder zijn, omdat het huisje dan weer wordt opgevolgd door het nieuwste huisje nummer 103. Los daarvan is het altijd ‘wat de gek er voor geeft’. Iedereen mag natuurlijk zelf weten hoeveel geld er geïnvesteerd wordt in een verzameling.
Alle 102?
Ik weet niet of ik ooit alle 102 huisjes ga hebben. Ik weet ook niet of dat echt mijn ambitie is. Voor nu vind ik het leuk om een huisje te kopen wanneer het op mijn pad komt. Ik heb bijvoorbeeld al twee keer uit het niets een KLM huisje bij de kringloop gevonden, voor een laag bedrag. Ik kijk hoe ze op mijn pad komen en of ik ze dan wil kopen op dat moment. Zo is eigenlijk ook het Paleis op de Dam op mijn pad gekomen en heb ik deze aan mijn verzameling mogen toevoegen.
Een andere keer kreeg ik een partij huisjes cadeau, gevonden op een rommelmarkt. Hier zat per toeval één van de zes Rynbende boerderijtjes tussen en een miniatuur variant van één van de bekendste cafés van Maastricht. Beide geen KLM, maar wel een mooie aanvulling bij mijn verzameling. Ik heb huisjes die kleine beschadigingen hebben, volle huisjes, lege huisjes. Het maakt me niet zo veel uit.
Op Marktplaats zie ik vaak KLM huisjes voorbijkomen aan hoge prijzen. Er zullen ongetwijfeld varianten zijn die dit waard zijn. Anderzijds is een KLM huisje iets dat men gratis krijgt tijdens een vlucht of op een ander moment. Ik vind het daarom wel bijzonder wanneer er bijvoorbeeld voor het nieuwe huisje begin oktober al 250 euro wordt gevraagd. Je krijgt het gratis, doe er dan een ander een plezier mee. Ik zal niet snel zelf zoveel geld uitgeven aan een huisje, ik wacht – zoals ik al zei – wel tot het op mijn pad komt. En dat is me tot nu toe behoorlijk goed gelukt.
Wens
Mijn wens is om ooit tijdens een vlucht zelf een KLM huisje te mogen uitkiezen. Dit betekent dat ik ooit business class zal gaan vliegen, anders is dit niet mogelijk. Het lijkt me mooi om dit eens mee te maken en om op die manier weer een nieuw huisje aan mijn verzameling toe te mogen voegen.
Mochten jullie echt álles willen weten over KLM huisjes en de specials die er allemaal zijn, dan verwijs ik jullie graag door naar deze zeer informatieve website van Elly. Hier vind je werkelijk alle informatie die er maar te vinden is. Echt een levenswerk en heel mooi om allemaal te lezen. 🖤
Daphne
Wauw, wat een mooie verzameling! Heel erg leuk!